خطبه 87 نهج البلاغه

خداوند پیامبر را در زمانی فرستاد که رشته ی رسالت منقطع ، و خواب غفلت ملتها طولانی ، و فتنه ها جدی ، و امور حیات از هم گسیخته ، و آتش جنگها شعله ور بود.

نور دنیا در کسوف ، و دنیا با ظهور چهره ی فریبنده در حال خود نمایی ، برگهای درخت زندگی زرد، نومیدی از بارور شدن شجره ی حیات بر دلها چیره ، و آب زندگی فرو کش کرده بود .

زمانی که نشانه های هدایت کهنه ، علایم گمراهی نمایان بود. دنیا به اهلش روی ، زشت نموده ، و نسبت به خواهندهانش عبوس بود. میوه اش فتنه ، غذایش مردار ، جامه ی زیرش ترس ، و جامه ی رویش شمشیر بود.

پس ای بندگان خدا پند بگیرید ، و به یاد آرید عقاید و آرایی را که پدران و برادرانتان در گرو آنند و بر اساس آنها مورد محاسبه ی حق قرار گرفته اند . به جانم سوگند میان شما و آنان فاصله ی زیادی نیست ، و سالها  و قرنها میان شما و آنها نگذشته ، و شما در امروز از روزی که در اصلاب آنان بودید دور نیستید.

به خدا قسم پیامبر چیزی را به گوش نسل گذشته ی شما نشنواند مگر این که من امروز به شما شنواندم ، و گوش شما در  این زمان پست تر از گوش آنان نیست، و دیده های آنان بینا نگشت ، و دلهایی برای آنان در آن زمانها قرار داده نشد مگر این که در این زمان به مانند همان چشم و دل به شما عنایت شده.

و به خدا سوگند شما بعد از آنان به چیزی بینا نشده اید که گذشتگان آن را نمیدانستن، و شما به چیزی مخصوص نگشته اید که آنان از آن محروم شده باشند. وهمانا بلا و آزمایشی بر شما فرود آمده که مهارش مضطرب و تنگش سست است . بنابر این آنچه فریب خوردگان از آن بهره مندند شما را فریب ندهد ، زیرا که فریبنده ها سایه ای است گسترده تا زمانی معین.

حسن خلق ،کمندی است که دیگران را در دام محبت اسیر میکند . کیست که از برخورد شایسته خوشش نیاید و جذب چنین انسانی نشود؟

ازامام صادق علیه السّلام پرسیدند:

حد و مرز اخلاق نیک ، چیست؟

فرمود : آن است که :

اخلاقت را نرم کنی ، کلامت را پاکیزه سازی ، و با چهره ای باز و گشاده با برادران دینی ات روبرو شوی .

گشاده رویی ، از بارزترین صفات رسول خدا صلی الله علیه و آله بود که سهمی عمده در جذب مردم به اسلام و شیفتگی آنان به شخص پیامبر اسلام داشت . خداوند درباره این خصلت مردمی رسول اکرم صلی الله علیه و آله میفرماید:

«فَبِمَا رَحمةٍ مِنَ اللهِ لِنتَ لَهُم وَ لَو کُنتَ فَظّاً غَلیظَ القلبِ لَانفَضّوُا مِن حَولِک »

به خاطر رحمت الهی بود که برای مردم نرم شدی و اگر تندخو و خشن و سخت دل بودی،از دور تو پراکنده می شدند.

در ادامه ی آیه می فرماید: پس،از آنان درگذر، برایشان استغفار کن ، و در کار با آنان مشورت نما.

گویا که «عفو» ، «استغفار» و «مشورت» ، نمونه های دیگری از حسن خلق و رفتار مردم دارانه

و جاذب است ، چراکه نوعی اعتماد به مردم و به حساب آوردن آنان است و چنین برخوردی ،عامل جاذبه ی شخص می گردد.

اخلاق معاشرت،ص50-51

علامه محمد حسین طباطبایی می فرمایند:

وضو نور است.بسم الله هم نور است و اگر بسم الله گفته نشود اثر مخصوص آن نور را نخواهد داشت.

همچنین بقیه ی کارها مانند خوردن ، آشامیدن، پوشیدن و…اگر با نام خدای متعال انجام پذیرد اثر معنوی

در انسان به جا خواهد گذاشت.

سید عبدالکریم کشمیری می فرمایند:

کسی که میخواهد راه خدا را برود باید هرچه میتواند روزه بگیرد ، عزلت از مردم کند ، کم بخوابد ، نماز شبش ترک نشود.